Finansal gösterge (indikatör veya teknik gösterge) bir menkul kıymetin veya menkul kıymet portföyünün fiyatından, hacminden veya açık faizinden türetilen istatistiksel bir ölçümdür. Finansal göstergeler piyasa koşullarını analiz etmek ve bilinçli alım satım kararları almak için kullanılır. Diğer şeylerin yanı sıra trendler, volatilite, momentum ve piyasa duyarlılığı hakkında bilgi sağlarlar. Göstergeler bireysel hisse senetlerine, endekslere, emtialara, para birimlerine veya diğer varlık sınıflarına uygulanabilir. Geçmiş fiyat verilerini analiz etmek ve gelecekteki fiyat hareketleri hakkında tahminlerde bulunmak için kullanılırlar. Finansal göstergeleri kullanmanın amacı, daha bilinçli yatırım kararları almak ve piyasalarda başarı olasılığını artırmaktır. Bununla birlikte, göstergelerin asla tek başına kullanılmaması ve her zaman diğer analiz ve araştırma biçimleriyle birlikte kullanılması gerektiğini unutmamak gerekir.
Hisse senedi/emtia veya kripto para alım satımı için kullanılan ve farklı veri türlerine dayanan birkaç gösterge kategorisi vardır:
1. Trend bazlı göstergeler (indikatörler): Bu göstergeler trendin yönünü belirlemek ve yükseliş mi yoksa düşüş mü olduğunu tespit etmek için kullanılır. Örnekler arasında Hareketli Ortalamalar, Trend Çizgileri ve Bollinger Bantları yer alır.
2. Hacim bazlı göstergeler (indikatörler): Bu göstergeler piyasa ilgisini analiz etmek ve trendin gücüne ilişkin içgörü sağlamak için hacim verilerini kullanır. Örnekler arasında Hacim Ağırlıklı Hareketli Ortalama (VWMA) ve Denge Üzerinde Hacim (OBV) yer alır.
3. Osilatörler: Bu göstergeler (indikatörler) iki aşırı uç arasında salınır ve aşırı alım ve aşırı satım piyasa koşullarını belirlemek için kullanılır. Örnekler arasında Göreceli Güç Endeksi (RSI), Stokastik Osilatör ve Hareketli Ortalama Yakınsama Iraksama (MACD) göstergesi yer alır.
4. Momentum göstergeleri (indikatörler): Bu göstergeler fiyattaki değişim oranını ölçer ve fiyatın hangi hızda hareket ettiğini gösterir. Örnekler arasında Momentum Göstergesi ve Değişim Oranı (ROC) göstergesi yer alır.
5. Volatilite göstergeleri (indikatörler): Bu göstergeler piyasadaki belirsizlik veya risk miktarını ölçer. Örnekler arasında Ortalama Gerçek Aralık (ATR) ve Bollinger Bantları yer alır.
Trend Bazlı Göstergeler: Trend bazlı göstergelerin arkasındaki temel mantık, trendin yönünü belirlemek ve yükseliş mi yoksa düşüş mü olduğunu tespit etmektir. Bu göstergeler, trend çizgileri çizmek ve hareketli ortalamaları hesaplamak için geçmiş fiyat verilerini kullanır; bu da yatırımcıların piyasa yönünü anlamalarına ve bilinçli alım satım kararları almalarına yardımcı olabilir. Trend bazlı göstergelerin gücü, piyasa trendinin net bir görünümünü sunarak yatırımcıların doğru zamanda pozisyonlara girmesine ve pozisyonlardan çıkmasına olanak tanımasıdır. Bununla birlikte, trend bazlı göstergelerin en büyük zayıflığı, ani fiyat değişikliklerine tepki vermekte yavaş olabilmeleri ve dalgalı bir piyasada yanlış sinyaller üretebilmeleridir.
Trend bazlı göstergeler piyasa trendlerinin yönünü belirlemek ve yükseliş ya da düşüş koşullarını tespit etmek için yaygın olarak kullanılır. Ancak, tek bir trend bazlı gösterge piyasa koşullarının tam bir resmini sunmayabilir. Bu sınırlamanın üstesinden gelmek için trend bazlı göstergeler, trend yönünü teyit etmek ve potansiyel trend dönüşlerini belirlemek için osilatörlerle tamamlanabilir. Örneğin, bir Hareketli Ortalama, bir yükseliş trendini teyit etmek ve potansiyel bir trend dönüşüne işaret eden aşırı alım koşullarını belirlemek için Göreceli Güç Endeksi (RSI) ile birlikte kullanılabilir.
Hacim Bazlı Göstergeler: Hacim bazlı göstergelerin arkasındaki temel mantık, piyasa ilgisini analiz etmek ve trend gücüne ilişkin öngörü edinmektir. Bu göstergeler, piyasadaki alım ve satım yoğunluğunu belirlemek için hacim verilerini kullanır ve bu da yatırımcıların piyasa duyarlılığını ölçmesine yardımcı olabilir. Hacim bazlı göstergelerin gücü, potansiyel trend değişiklikleri konusunda erken uyarı sağlayabilmeleri ve yatırımcıların daha bilinçli kararlar almasına yardımcı olabilmeleridir. Ancak hacim bazlı göstergelerin zayıf yönü, hacim verilerinin manipülasyona maruz kalabilmesi ve hacim ile fiyat arasındaki ilişkinin her zaman açık olmayabilmesidir.
Hacim bazlı göstergeler, hacim verilerini analiz ederek piyasa ilgisi hakkında değerli bilgiler sağlar. Ancak, özellikle düşük hacim koşullarında piyasa duyarlılığını her zaman doğru şekilde yansıtmayabilirler. Bu sınırlamanın üstesinden gelmek için, hacme dayalı göstergeler piyasa duyarlılığını daha iyi ölçmek amacıyla momentum göstergeleriyle tamamlanabilir. Örneğin, Dengede Hacim (OBV) piyasa ilgisini teyit etmek ve fiyat hareketlerinin gücünü ölçmek için Değişim Oranı (ROC) göstergesi ile birlikte kullanılabilir.
Osilatörler: Osilatörlerin arkasındaki temel mantık, aşırı alım ve aşırı satım piyasa koşullarını belirlemektir. Bu göstergeler 0 ve 100 gibi iki uç nokta arasında salınır ve yatırımcıların piyasanın ne zaman aşırı bir alım ya da satım seviyesine ulaştığını belirlemelerine yardımcı olabilir. Osilatörlerin gücü, potansiyel trend dönüşlerine ilişkin hızlı sinyaller verebilmeleri ve yatırımcıların piyasanın tepelerinden alım yapmaktan veya diplerinden satış yapmaktan kaçınmalarına yardımcı olabilmeleridir. Bununla birlikte, osilatörlerin zayıf yönü, değişen bir piyasada yanlış sinyaller üretebilmeleri ve ani fiyat değişikliklerine tepki vermede yavaş olabilmeleridir.
Osilatörler aşırı alım ve aşırı satım koşullarını belirlemede faydalıdır, ancak dalgalı veya yatay piyasa koşullarında yanlış sinyaller üretebilirler. Bu sınırlamanın üstesinden gelmek için osilatörler, genel trend yönünü teyit etmek ve piyasa koşullarının daha eksiksiz bir resmini sağlamak için trend bazlı göstergelerle tamamlanabilir. Örneğin, Stokastik Osilatör trend yönünü teyit etmek ve aşırı alım veya aşırı satım koşullarını belirlemek için trend çizgileriyle birlikte kullanılabilir.
Momentum Göstergeleri: Momentum göstergelerinin arkasındaki temel mantık, fiyattaki değişim oranını ölçmek ve fiyatın hareket ettiği hızı belirtmektir. Bu göstergeler, fiyat değişikliklerinin hızını belirlemek için matematiksel hesaplamalar kullanır ve yatırımcıların piyasanın gücünü belirlemelerine yardımcı olur. Momentum göstergelerinin gücü, potansiyel trend değişikliklerinin erken sinyallerini verebilmeleri ve yatırımcıların daha bilinçli kararlar almalarına yardımcı olabilmeleridir. Bununla birlikte, momentum göstergelerinin zayıflığı, dalgalı bir piyasada yanlış sinyaller vermeye eğilimli olabilmeleri ve ani fiyat değişikliklerine tepki vermekte yavaş olabilmeleridir.
Momentum göstergeleri fiyattaki değişim oranını ölçer ve fiyat hareketlerinin hızı hakkında fikir verir. Ancak, momentum fiyat değişikliklerinden uzun süre sonra da devam edebilir ve yanlış sinyallere neden olabilir. Bu sınırlamanın üstesinden gelmek için momentum göstergeleri, piyasa belirsizliğini ve riskini daha iyi ölçmek amacıyla volatilite göstergeleriyle tamamlanabilir. Örneğin, Momentum Göstergesi, momentumu ve piyasa oynaklığını ölçmek için Ortalama Gerçek Aralık (ATR) ile birlikte kullanılabilir.
Volatilite Göstergeleri: Volatilite göstergelerinin arkasındaki temel mantık, piyasadaki belirsizlik veya risk miktarını ölçmektir. Bu göstergeler, fiyat hareketi aralığını belirlemek için istatistiksel hesaplamalar kullanır ve yatırımcıların piyasa riskini ölçmesine yardımcı olur. Volatilite göstergelerinin gücü, piyasa oynaklığının net bir görünümünü sağlayabilmeleri ve yatırımcıların alım satım stratejilerini buna göre ayarlamalarına olanak vermeleridir. Bununla birlikte, volatilite göstergelerinin zayıflığı, yanlış sinyaller üretebilen ve yatırımcıları yanıltabilen ani dalgalanmalara maruz kalabilmeleridir.
Volatilite göstergeleri piyasa belirsizliğini ve riskini ölçer, ancak piyasa duyarlılığını doğru bir şekilde yansıtmayabilir. Bu sınırlamanın üstesinden gelmek için volatilite göstergeleri, piyasa ilgisini ve duyarlılığını daha iyi ölçmek amacıyla hacim bazlı göstergelerle tamamlanabilir. Örneğin, Bollinger Bantları piyasa oynaklığını ölçmek ve piyasa ilgisini teyit etmek için Hacim Ağırlıklı Hareketli Ortalama (VWMA) ile birlikte kullanılabilir.